Tradities 7: Kerstmis

Ongeveer twee maanden na dato is het tijd voor het laatste tradities-verhaal, want dan zijn we het jaar rond. Ik zou nog wat vertellen over het eigenlijke Kerstmis, oftewel Julafton (Kerstavond). Kerst wordt dus niet echt gevierd, alleen kerstavond, op 24 december, Wij hadden de familie van Iris´ moeder op bezoek. Ze sliepen in Tina´s Bed en Breakfast in Unnaryd, een kwartiertje rijden van ons huis. Inmiddels al voor veel van onze gasten bekend als een gezellig en geschikt onderkomen voor wie er bij ons niet meer in de logeerkamer past. 

​Wij hebben geheel volgens de traditie om 15:00 uur een uurtje Disneyfilmpjes op tv gekeken, onder het genot van de Zweedse glühwein `glögg` en peperkoekjes. De rest van de dag werd gebruikt om het Zweedse kersteten voor te bereiden, bestaande uit: de Kerstham, gehaktballetjes, knakworstjes, ingelegde haring, gerookte zalm, aardappelgratin met ansjovis, rode bietensla, rodekoolsalade, fruitsalade en gevulde eieren. DIt was de eerste keer dat ik kersteten zelf klaarmaakte, dus ik had veel dingen al bereid gekocht. Dit eten wordt uitgestald als een buffet en dan kan de kerstmaaltijd beginnen. Daarna niet te laat aan het toetje rijstebrij beginnen, want we moesten ook nog de kadootjes die onder de kerstboom lagen uitpakken voor de nachtmis. Als Zweeds kind geloof je dat die kadootjes zijn gebracht door de Jultomte, oftewel de kerstkabouter. Vroeger had elke `tomt`, elk erf zijn eigen beschermkabouter. Jij zette wat lekkers voor hem klaar, en dan zorgde hij dat je vee niet ziek werd en je huis niet in de fik vloog. En met kerst kregen de brave kinderen een kadootje. Maar het kon ook zijn dat de Kerstbok je kadootjes bracht. Die van oorsprong in het grijs geklede kabouter is inmiddels vermengd met de Engelse Father Christmas/ Amerikaanse Santa Claus dus hij is een stuk groter geworden en inmiddels in het rood gekleed.

Iris moest zingen met het kerkkoor in de mis van half twaalf, dus gelukkig niet die van 5 uur ´s ochtends... De hele familie ging mee naar het houten kerkje van Landeryd en zong uit volle borst mee (sommigen in het Zweeds!) met bijvoorbeeld stille nacht en komt laten wij aanbidden. 

De volgende dag begon voor ons de Nederlandse kerst met alles wat daar voor onze familie bij hoort, maar voor de Zweden betekenen de 25ste en de 26ste alleen maar twee vrije dagen om met je kadootjes te spelen. De 25ste was de supermarkt alweer gewoon open en de 26ste begint de uitverkoop in alle winkels. 

Met oud en nieuw was de hele familie weer vertrokken, dus toen hebben we gezellig met z´n tweetjes de oliebollen en champagne soldaat gemaakt. Vuurwerk was er hier op Holmen wel heel zachtjes te horen maar helemaal niet te zien. 

De kerstvakantie duurde wat langer dan in Nederland, want Driekoningen is hier ook een feestdag, al wordt er dan niks gevierd. Wij leraren begonnen dinsdag 7 januari met werken en de kinderen begonnen woensdag 8 januari. 

Zoals gezegd kwam het kersteten de meesten eigenlijk voor de kerst al de neus uit, maar gelijk na de kerst begon men al te verlangen naar de Vastenbollen (semlor) die ze hier de dinsdag van Carnaval eten, zoals ik vorig jaar in mijn eerste Tradities verhaal beschreef. Inmiddels heb ik al twee van die bollen op, erg lekker, maar ik vrees ook weer dat ik tegen de tijd van die Fettisdag geen semla meer kan zien! Ach ja, in Nederland liggen de paaseieren vast ook al lang weer in de winkels...