Tradities: Stemmen in Zweden

Als Nederlander in een ander Europees land voel je je meer Europees dan als je in NL blijft. Dat is in ieder geval mijn onbescheiden mening. Dus toen er een formulier kwam met de vraag of we voor de Europese Verkiezingen van 2014 wilden stemmen was het antwoord een volmondig "JA, ik wil". Wel grappig dat je dan nog de mogelijkheid krijgt om te kiezen of je in Nederland of in Zweden zou willen stemmen. Geen idee hoe moeilijk het eigenlijk is om vanuit Zweden in NL te stemmen hiervoor, want waarom moeilijk doen als het makkelijk kan. Stemmen in Zweden, dus. Naast het doen van je burgerplicht hebben we dan ook mooi weer inspiratie voor een nieuwe blog ;-)

Stemmen in Zweden voor Europa gaat namelijk anders dan in Nl. Gelukkig maar, anders werd het een kort blog. Met de post kregen we begin mei onze stemkaart, met alle informatie over je stemdistrict, je stemlokaal, alle talen waarin je nadere informatie kan aanvragen (geen Nederlands, natuurlijk) én alternatieven voor het stemmen op de verkiezingsdag zelf. 

Waarschijnlijk dor de uitgestrektheid van het land is het hier namelijk mogelijk om niet alleen op de verkiezingsdag zelf (en dat is ècht een zondag, gekke Nederlanders met jullie donderdag), maar al vanaf 7 mei 2014 je stem uit te brengen. Je zou het kunnen zien als een variant op de stempas waarmee je in NL ook in een ander stemlokaal terecht kan. Het kwam ons wel goed uit omdat Iris een weekendje weg is, en geen idee had hoe laat ze op zondag terug zou zijn. Ze heeft dus al enige tijd geleden haar stem uitgebracht in het centrale stemlokaal: het gemeentehuis in Hyltebruk. Förtidsrösta of wel voortijdig stemmen in het Zweeds. 

Joost heeft het geduld op kunnen brengen (hoe Zweeds) om te wachten tot zondag 25 mei, en is aan het eind van de ochtend naar het stemlokaal in Landeryd gereden. In het stemlokaal, het zaaltje bij de kerk, kom je eerst langs een soort schap waarin van alle partijen waarop je kan stemmen een kieslijst staat. Je krijgt dus geen kieslijst met daarop alle partijen en kandidaten thuisgestuurd! Het merkwaardige feit doet zich dus voor dat als je van de partij van jouw voorkeur het lijstje uit het schap haalt iedereen om je heen weet op welke partij je gaat stemmen. Of je neemt van alle partijen een kieslijst mee, en zet later de ongebruikte exemplaren terug. Geen idee wat nou precies de procedure is...

Binnen in het stemlokaal zel krijg je van een medewerker van het stembureau een envelop, en neem je plaats achter een scherm om je kieslijst in de envelop te stoppen. Je hoeft geen kandidaat aan te kruisen; dat doe je alleen als je een voorkeursstem wilt uitbrengen. Door dat ene velletje in de envelop gaat je stem sowieso al naar die partij. Vervolgens lik je envelop dicht (een glas water om je mond te spoelen kon er niet af; ik heb nog steeds een vieze smaak in mijn mond...) en overhandigt deze aan de volgende medewerker van het stembureau. Een derde persoon controleert vervolgens je stemkaart met de lijst, vraagt om je ID (wat fijn om dan een Zweeds ID te hebben; scheelt een hoop uitleggen over je persoonsnummer) en vinkt je naam af op zijn lijst. Die lijst is meer een boekwerk, wederom door de omvang van het kiesdistrict. 

Anders dan in NL is het stemmen hier ook een sociale aangelegenheid; in het stemlokaal, in de omliggende ruimtes en buiten (ja, het is ook hier lekker weer) werd volop bijgepraat door de stemmers. Ik moet nog werken in de tuin en het bos, dus ik heb slechts enkele bekenden gegroet. 

Volgens mijn stemkaart krijgen we eind augustus onze stemkaart voor de landelijke, regionale en lokale verkiezingen opgestuurd. Eens kijken of we dan weer onze burgerplicht mogen doen. Wat dan wel betekent dat we ons ècht moeten gaan verdiepen in de standpunten van de partijen. Voor Europa is dat toch ietsje makkelijker door de Europese samenwerkingsverbanden. Je kijkt met welke Zweedse partij de Nederlandse partij waarop je altijd stemde samenwerkt en klaar is Göran.