Handen uit de mouwen!

En dan, zomaar midden in een gewone week in oktober, mag je weer aan de slag. De avond ervoor bedenken wat je allemaal nodig zult hebben, kleren klaarleggen en natuurlijk je wekker op een vroeg tijdstip zetten. Want morgenochtend moet je op tijd op je werk zijn. Dat ik niet heel makkelijk in slaap viel zullen we maar aan de spanning wijten. Want niet alleen begin ik na een jaar weer eens aan een baan, het is ook nog eens in Zweden. Dus hoe gaat dat hier eigenlijk?

Even wat inleidende info vooraf: ik ben in dienst gekomen van een detacheerder, die mij bij een van hun klanten voor een mooie opdracht (opzetten en inrichten van een shared service center) heeft uitgeleend. De opdrachtgever is in dit geval een groente- en fruitimporteur in Helsingborg. Onderdeel van een (Amerikaanse) multinational, en daarmee tamelijk veeleisend op het gebied van deadlines en prestaties. Ze willen graag vanuit één locatie meerdere vestigingen op het gebied van IT, logistiek en financiën aansturen. De eerste vestiging is (fysiek) net overgegaan, en ik ben aangeworven omdat ik Duits en Engels spreek, direct beschikbaar ben en ervaring heb met bijna alle aspecten van het financiële proces.

Dat is dus het geluk dat je hier in Zweden moet hebben als buitenlander. Zweden zijn qua personeelsbeleid nogal wantrouwend. Ze willen graag persoonlijk contact hebben met een vorige leidinggevende of collega, om meer te weten te komen over jou als persoon en werknemer. Referenties kennen we in Nederland natuurlijk ook wel, maar niet zodanig dat je als je ze niet hebt niet eens in aanmerking komt voor een baan. Dat zullen ze je niet in je gezicht zeggen; integendeel: mijn CV is nooit van  enige kritiek voorzien, mijn presentatie was altijd perfect (“wat spreek jij goed Zweeds”) en ze zouden me zeker weten benaderen als ze iets voor me hadden. Maar ja, zonder arbeidservaring in Zweden en dus zonder Zweedse referentie kom je eigenlijk alleen aan de bak in sectoren waar een gebrek aan arbeidskrachten is: IT, onderwijs, zorg of (delen van) de technische sector. Of je moet een beetje geluk hebben…

Qua cultuur en mentaliteit kan ik maar een heel klein beetje oordelen hoe vergelijkbaar het Zweedse werken met dat in Nederland is. In feite werk ik met en voor Duitsers, want de Duitse vestiging is de eerste die aan het shared service center wordt overgedragen. Locals (waaronder ik, dus…) krijgen de werkzaamheden aangeleerd en nemen langzaam maar zeker de verantwoordelijkheid over. Wat me inmiddels wel is gebleken is dat het lastig is voor het werk dat ik doe Zweden te vinden die voldoende stressbestendig en flexibel zijn. De Amerikaanse eigenaar is nogal strikt ten aanzien van deadlines voor bijvoorbeeld maandafsluitingen, en dan kan het voorkomen dat er overgewerkt moet worden. ’s Avonds en in het weekend, want deadline = deadline. Er zijn een aantal Zweden die het geprobeerd hebben op de plek die ik nu beman, maar geen van hen heeft het langer dan vier weken volgehouden. Tja, ik hou er ook niet van om in het weekend te moeten werken, maar als het werk af moet dan zou het ook mijn eer te na zijn om het te laten liggen. Ik heb daar dus niet zo’n problemen mee. Bovendien betekent dat je in de weken tussen maandbegin en –einde wat rustiger aan kan doen. Die flexibiliteit bevalt me wel.

Een beetje flexibiliteit zit er ook wel in de Zweden, maar dan meer op één dag. Er zijn flexibele tijden waarop je kunt beginnen en afsluiten; tussen 07:00 en 09:00 mag je beginnen, en tussen 16:30 en 18:30 eindigt de werkdag. Heeft natuurlijk ook te maken met de openingstijden van de dagopvang die hier het ritme van je dag als ouder bepaalt. In mijn geval is het toch meer de reistijd… Anderhalf uur of 138 km. Dan is om 07:00u beginnen niet echt ideaal. Gelukkig zijn files hier iets zeldzaams. Alleen bij ongelukken, of extreem weer (zoals met de eerste grote herfststorm) kom je vast te staan. Afgelopen week overkwam me dat al twee keer. Wat mijn mening bevestigt of bevestigd heeft dat Zweden niet kunnen rijden. Alhoewel ze wel een theorie-examen afleggen gebeurt het rij-onderwijs voornamelijk onder begeleiding van pa of ma (of oudere broer/zus). Een beetje ontspannen in de file staan en wachten tot je langs de ongevalsplek kunt  rijden was er niet bij. Wat een gestreste koppies en wat een onaangepast gedrag! Het zal mijn Nederlandse ervaring wel zijn, ha ha. Normaliter is de hoeveelheid verkeer op de weg een verademing vergeleken met Nederland, en rij ik voornamelijk op de cruisecontrole naar mijn werkplek.

Maar hoe ziet je werkdag er nou uit? Nou, heel eenvoudig, eigenlijk. Ik kom aan, klok in (tijdschrijven, ook een sterk staaltje vertrouwen van de werkgever in zijn werknemers), open de beveiligde deur naar mijn afdeling, groet de reeds aanwezige collega’s en loop naar mijn werkplek, start mijn pc op en ga een kop koffie halen. Niet op de afdeling, helaas, maar in het restaurant. Jawel, want met een groot magazijn op hetzelfde terrein wordt er tussen 08:00 en 10:00 ’s ochtends ontbijt voor de magazijnmedewerkers en vrachtwagenchauffeurs geserveerd en tussen 11:00 en 13:30 de (warme!) lunch. Daar staat dus ook de koffieautomaat, het warme water voor thee, de mokken en glazen en alle andere accessoires. Ik krijg dus genoeg lichaamsbeweging bij twee á drie koppen koffie. Op de afdeling staat alleen een waterkoeler en op iedere gedeelde werkplek (drie of meer bureaus bij elkaar) een fruitschaal. Precies, met gezonde snacks uit eigen assortiment. De werkplekken zijn op een enkele uitzondering na ‘open’ en bestaan meestal uit meerdere bureaus bij elkaar. De hoger geplaatsten hebben vaak wel een eigen kantoor, maar alle wanden zijn van glas. Open, toegankelijk en sociaal design; hoe Zweeds wil je het hebben? Tijdens de werkdag gebeurt eigenlijk hetzelfde als op iedere andere financiële afdeling: bellen, mailen, printen, scannen, overleg, archiveren, koffiedrinken, en wat al niet meer. Aan het eind van de dag groet ik de nog aanwezige collega’s, klok uit en verlaat het pand.

Concluderend: werken in Zweden is op hoofdlijnen hetzelfde als werken in Nederland. En dat is, teleurstellend genoeg, net als fietsen: ik ben het nog niet verleerd. Maar het is wel vreselijk fijn om weer aan de slag te zijn!